Thủ tục đầu tư nhà ở xã hội với những quy định chồng chéo đang khiến nhiều doanh nghiệp xây dựng mất kiên nhẫn, người mua khó tiếp cận khi nguồn cung loại hình này còn hạn hẹp.
Nhiều bất cập
Theo ông Nguyễn Văn Lợi - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Ðầu tư Xây dựng sản xuất dịch vụ du lịch Thiên Phát, nhà ở xã hội (NƠXH) hay nhà lưu trú cho công nhân được hưởng chính sách ưu đãi tăng hệ số sử dụng đất 1,5 lần so với chỉ tiêu quy hoạch chung của khu vực.
Ðể được chấp thuận đầu tư, thụ hưởng chính sách ưu đãi, phê duyệt quy hoạch 1/500, doanh nghiệp đã phải chờ đợi các cơ quan chức năng điều chỉnh và phê duyệt quy hoạch phân khu 1/2000.
Ngoài được ưu đãi về quy hoạch, dự án NƠXH cũng được hưởng chính sách miễn tiền sử dụng đất. Tuy nhiên, ông Lợi cho biết, thay vì ra quyết định miễn ngay tiền sử dụng đất, doanh nghiệp đã mất thời gian chờ đợi cơ quan các cấp thẩm định, tính toán số tiền sử dụng đất phải nộp, sau đó mới ra quyết định miễn tiền sử dụng đất.
Tương tự, ông Lê Hữu Nghĩa - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Lê Thành - chia sẻ, năm 2018, doanh nghiệp đã bỏ tiền mua khu đất rộng 23.000m2 để thực hiện dự án NƠXH Lê Thành - Tân Kiên (TP Hồ Chí Minh) với mong muốn xây dựng 1.456 căn hộ cho công nhân và người thu nhập thấp thuê.
Tuy nhiên đến nay đã hơn 4 năm trôi qua, dự án vẫn chưa được phê duyệt các thủ tục pháp lý để xây dựng.
Cả chủ đầu tư và người mua khó tiếp cận vốn vay
Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh - mới đây phân tích, từ sau khi gói tín dụng hỗ trợ nhà ở 30.000 tỉ đồng kết thúc, việc phân bổ nguồn vốn để phát triển NƠXH đã gặp nhiều hạn chế. Một số dự án NƠXH đã chậm tiến độ hoặc tạm dừng thi công do chủ đầu tư và người mua không tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi.
Đáng chú ý về chính sách, doanh nghiệp xây dựng NƠXH được vay 70 - 85% vốn với lãi suất ưu đãi bằng 50% lãi suất ngân hàng thương mại (khoảng 5%). Nhưng trên thực tế, từ năm 2016 đến nay, nguồn vốn cấp bù lãi suất cho các ngân hàng không có nên doanh nghiệp vẫn phải vay mức 11% và không giảm giá bán nhà được.
Trong khi đó, gói tín dụng 120.000 tỉ đồng mới đây của Ngân hàng Nhà nước được đánh giá là lãi suất vẫn còn cao (8,2 - 8,7%) nếu so lợi nhuận 10% làm NƠXH.
Bà Trang Bùi - Tổng Giám đốc Cushman&Wakefield - cho rằng, nếu muốn cải thiện được nguồn cung cũng như khuyến khích loại hình NƠXH phát triển, Việt Nam cần có những điều chỉnh trong quy định pháp lý cũng như điều kiện mua nhà NƠXH để các đối tượng dễ dàng tiếp cận hơn loại hình này.
Số liệu từ Bộ Xây dựng cho thấy, nhu cầu mua NƠXH của công nhân thu nhập thấp tại các khu công nghiệp là khoảng 2,4 triệu căn cho giai đoạn 2021 - 2030. Nếu tính hết cả nguồn cung hoàn thành hiện hữu và nguồn cung tương lai, thị trường Việt Nam sẽ còn thiếu hơn 1 triệu căn, tương đương với 51% tổng nhu cầu.
